Chủ động xây dựng đội ngũ, nâng cao chất lượng
Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố dự thảo Thông tư quy định thẩm quyền tuyển dụng nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập, đồng thời hướng dẫn xác định cơ sở đủ điều kiện tuyển dụng. Thông tư quy định thẩm quyền tuyển dụng nhà giáo dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Theo dự thảo, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ chủ trì tuyển dụng ở các trường THPT, trường phổ thông nhiều cấp học, trường chuyên biệt và cơ sở giáo dục thường xuyên. Đặc biệt, hiệu trưởng trường THPT có thể trực tiếp tuyển dụng giáo viên nếu đủ điều kiện và được Chủ tịch UBND tỉnh phân cấp.
Quy định này được kỳ vọng sẽ giúp các trường chủ động hơn trong việc tuyển chọn và xây dựng đội ngũ giáo viên phù hợp với thực tế. Cô Quàng Thị Xuân – Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Mường Lạn, Sơn La nhận định: "Việc giao quyền tuyển dụng giáo viên cho hiệu trưởng là một chủ trương hợp lý và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Hiệu trưởng trực tiếp quản lý, nắm nhu cầu nhân sự, đặc điểm chuyên môn và văn hóa từng trường, nên có khả năng lựa chọn giáo viên phù hợp nhất. Khi được trao quyền, hiệu trưởng chủ động xây dựng đội ngũ, đảm bảo chất lượng đầu vào và nâng cao hiệu quả giảng dạy".
Cô Quàng Thị Xuân cho biết: Trường PTDTBT Tiểu học Mường Lạn, trường có 56 lớp nhưng mới có 74 giáo viên, thiếu khoảng 10 người theo định mức (1,5 giáo viên/lớp). Việc thiếu giáo viên, đặc biệt môn tiếng Anh, dẫn đến ghép lớp với sĩ số trên 100 học sinh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dạy và tạo áp lực cho giáo viên. Đặc biệt môn Tin học và Công nghệ theo chương trình giáo dục phổ thông mới không có giáo viên đã gây ra nhiều bất cập. Vì vậy, nếu hiệu trưởng được quyền tuyển dụng, nhà trường có thể lập kế hoạch bổ sung nhân sự kịp thời, phù hợp nhu cầu thực tế.
“Tuyển đúng người, đúng chuyên môn giúp đội ngũ ổn định lâu dài, nâng cao chất lượng giáo dục và học sinh học tập trong môi trường tốt hơn. Quyền tuyển dụng giúp chủ động xây dựng đội ngũ và khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, đặc biệt ở các môn đặc thù. Trước đây, giáo viên được phân về trường nhưng không ít trường hợp năng lực chuyên môn chưa đáp ứng thực tế”, cô Quàng Thị Xuân nhấn mạnh.
Nhiều hiệu trưởng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cũng đồng tình cho rằng, trao quyền tuyển dụng cho hiệu trưởng không chỉ giúp “cởi trói” trong công tác nhân sự, mà còn là cơ hội để nhà trường chủ động nâng cao chất lượng đội ngũ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
Cô Tô Thị Hải Yến – Hiệu trưởng Trường THCS Giảng Võ (Hà Nội) cho biết, nếu được giao quyền tuyển dụng chính thức, công tác nhân sự sẽ gọn hơn, quy trình rút ngắn, hiệu quả và thiết thực hơn. Tuy nhiên, đi cùng với quyền đó phải là quy định chặt chẽ, hướng dẫn cụ thể và cơ chế giám sát để tránh tình trạng tuyển dụng không phù hợp. Tự chủ tuyển dụng cần song hành với trách nhiệm và minh bạch.
Theo cô Tô Thị Hải Yến, các kỳ thi viên chức hiện nay chỉ đánh giá ứng viên ở một thời điểm, chỉ qua một bài thi, trong khi nghề sư phạm đòi hỏi nhiều yếu tố khác như: phong thái, khả năng truyền thụ và tư chất sư phạm. “Những điều đó hiệu trưởng mới là người nhìn thấy rõ nhất. Nếu được trực tiếp tuyển, hiệu trưởng sẽ chọn được người thật sự phù hợp với môi trường giáo dục của mình. Chính vì vậy, đã đến lúc cần trao quyền cho người đặt ra mục tiêu giáo dục được chủ động trong sử dụng nhân sự để thực hiện mục tiêu đó", cô Yến cho biết.
Thầy Huỳnh Thanh Phú – Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP. Hồ Chí Minh) – nhận xét: “Hiệu trưởng được quyền tuyển dụng là sự “cởi trói” cần thiết, giúp trường chủ động tìm người phù hợp, đặc biệt khi thiếu giáo viên ở một số bộ môn. Tuy nhiên, trao quyền phải đi đôi với trách nhiệm. Không phải trường nào cũng đủ năng lực để tự tổ chức tuyển dụng, nên cần cơ chế giám sát rõ ràng, quy trình chuẩn để thực hiện thống nhất, tránh “mạnh ai nấy làm”.
Nhiều ý kiến đề xuất cần có chế tài kiểm tra, hậu kiểm, đánh giá định kỳ, đặc biệt ở khâu chấm thi, phỏng vấn và bảo mật đề thi tuyển và Sở GD&ĐT vẫn tiếp tục giám sát chuyên môn.
Bài học từ TP. Hồ Chí Minh: Hiệu trưởng được trao quyền, Sở giám sát chặt chẽ
TP. Hồ Chí Minh đi đầu trong thí điểm phân cấp tuyển dụng giáo viên từ năm học 2022–2023, ban đầu với hai trường THPT chuyên và hai trường mầm non trực thuộc, sau đó mở rộng cho các trường THPT mô hình tiên tiến, hội nhập quốc tế, cùng một số trường ở huyện Cần Giờ và Củ Chi.
Ông Hồ Tấn Minh – Chánh văn phòng Sở GD&ĐT TP. Hồ Chí Minh cho biết, mục tiêu phân cấp là thu hút và phát triển nguồn lực tại địa phương, đồng thời giải quyết khó khăn cho các trường xa trung tâm. Các đơn vị thí điểm xây dựng đề án tuyển dụng, thực hiện quy trình dưới sự giám sát chặt chẽ của Sở để đảm bảo công khai, minh bạch. Trao quyền không đồng nghĩa với buông lỏng quản lý, mà là “phân cấp có kiểm soát”.
Kết quả thí điểm cho thấy: trường trực tiếp tổ chức tuyển dụng giúp ứng viên tìm hiểu kỹ môi trường làm việc, tăng khả năng gắn bó lâu dài và giảm tình trạng bỏ nhiệm sở. Ông Minh nhấn mạnh: cần giám sát toàn bộ quy trình để đảm bảo tuyển dụng “đều tay” giữa các trường, tránh chênh lệch chất lượng. Sự giám sát của Sở là yếu tố then chốt để bảo đảm công bằng, khách quan và minh bạch.
Ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội khẳng định: “Tinh thần là dù giao cho cấp nào, ngành nào tuyển dụng giáo viên thì mục tiêu cuối cùng vẫn là tuyển đủ số lượng, đảm bảo chất lượng và công bằng, công khai, minh bạch”. Thầy Trần Đình Hường - Hiệu trưởng Trường THPT Trần Phú (Đà Nẵng) cho rằng, phân cấp nếu thực hiện đúng quy trình sẽ tạo động lực cho từng trường, bởi mỗi trường có đặc thù riêng: trường chuyên cần giáo viên giỏi chuyên môn sâu, trường vùng ven cần người kiên trì, tâm huyết với học sinh địa phương.
Nhiều chuyên gia cho rằng, phân cấp giúp rút ngắn thời gian tuyển dụng và chủ động sắp xếp đội ngũ. Tuy nhiên, không phải trường nào cũng đủ nhân lực, cơ sở vật chất và kinh nghiệm tổ chức thi tuyển, xét tuyển theo đúng quy định. Do đó, cần triển khai có chọn lọc, đánh giá năng lực từng trường, đồng thời Bộ GD&ĐT phải xây dựng tiêu chí chuẩn về điều kiện tổ chức.
Thí điểm tại TP. Hồ Chí Minh đã chứng minh hiệu quả và tính chủ động rõ rệt khi trường được trao quyền, đồng thời khẳng định vai trò không thể thiếu của cơ quan quản lý cấp trên trong việc đảm bảo chất lượng và minh bạch.
Có thể thấy, khi quyền được mở, trách nhiệm cũng phải được siết chặt – đây là con đường để chủ trương “cởi trói cho trường học” đi vào thực chất.
Theo VOV
