Chiều 31/5/2025, trong không gian ấm cúng của Workshop “Học Văn qua câu chuyện lịch sử” do CLB Sách Puss In Books tổ chức, hơn 50 bạn học sinh đến từ các trường học tại Hà Nội đã có một buổi học đặc biệt – một tiết học không bảng đen phấn trắng, mà là tiết học của cảm xúc, của kết nối, của những trang văn chan chứa hồn sử.
Khách mời của chương trình là hai nhà thơ gắn bó sâu sắc với thế hệ học sinh: nhà thơ Trần Đăng Khoa – Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, tác giả của "Hạt gạo làng ta" và cuốn tiểu thuyết nổi tiếng "Đảo Chìm"; cùng nhà thơ Bảo Ngọc – Phó Chủ tịch Hội đồng Văn học Thiếu nhi, người từng đặt chân tới Trường Sa và mang cả đại dương vào trong thơ.
Khi văn học là cánh cửa bước vào lịch sử
Điều đặc biệt của buổi workshop không nằm ở số lượng khách mời, hay sự hoành tráng của sân khấu. Mà nằm ở cách các bạn học sinh “đọc lịch sử” bằng trái tim, qua từng câu chữ văn chương.
Diễm Quỳnh, cô học trò nhỏ nhắn lớp 10 đã gây ấn tượng mạnh khi chia sẻ góc nhìn về "Đảo Chìm", tác phẩm được xem là “thần bút” của nhà thơ Trần Đăng Khoa viết từ thực tế đời lính đảo. Quỳnh kể, càng đọc em càng bị hút vào thế giới sống động: “Không phải lịch sử trên dòng thời gian, mà là thứ lịch sử đập nhịp trong tim người".
"Trước đây, em nghĩ Trường Sa là chuyện của người lớn, của bản đồ và những bài báo. Nhưng từ khi đọc “Đảo Chìm”, em nghe thấy tiếng sóng, tiếng gió, cả tiếng thở dài của người lính gác đảo trong đêm Giao thừa. Em nhận ra: giữ gìn đất nước này không chỉ là chiến công vang dội, mà còn là xúc cát, gánh nước, đứng gác trong giông bão”, lời chia sẻ của bạn Diễm Quỳnh, học sinh tham dự Workshop Học Văn qua câu chuyện lịch sử, khiến cả khán phòng lặng đi. Bản thân nhà thơ Trần Đăng Khoa – tác giả của “Đảo Chìm” – cũng ngỡ ngàng, xúc động.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa sau đó đã đứng dậy bày tỏ niềm vui khi nghe độc giả là các bạn trẻ nhìn nhận về tác phẩm của mình. Bác nói rằng bác đã từng in "Đảo Chìm" đến lần thứ 50, nhưng đây là lần đầu bác nghe một học sinh cảm nhận tác phẩm sâu đến vậy. Đó là điều một nhà văn hạnh phúc nhất.
Nhà thơ Bảo Ngọc, người từng ra Trường Sa, cũng chia sẻ rằng những câu chuyện đời thường lại chính là chất liệu sống động để học sinh hiểu: lịch sử không xa, nếu ta biết lắng nghe từ trái tim.
Văn học là người bạn đồng hành của lịch sử
Không khí của buổi workshop dường như đặc quánh cảm xúc. Khi học sinh nói, nhà thơ lắng nghe. Khi nhà thơ kể, học sinh trầm ngâm. Ranh giới giữa “người dạy” và “người học” bị xóa nhòa, nhường chỗ cho sự đồng điệu. Văn học chính là nơi lịch sử được kể lại bằng ngôn từ có hồn, bằng cảm xúc có thật, bằng sự rung động của người viết… và cả người đọc.
Cuối chương trình, nhà thơ Trần Đăng Khoa và nhà thơ Bảo Ngọc đã tận tay tặng cho từng bạn học sinh những cuốn sách Văn học thiếu nhi và ấn phẩm Trạm Dừng Yêu Thương của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng. Đó không chỉ là món quà, mà là lời mời: Hãy tiếp tục hành trình yêu văn, yêu sử, và yêu đất nước theo cách riêng của bạn.
Lịch sử không chỉ có trong sách giáo khoa. Lịch sử sống trong từng trang văn, từng câu thơ, từng lời kể… và trong trái tim của những người biết lắng nghe…
