Đố bạn: Vũ trụ là một biển đen vô hạn hay có màu sắc khác?

Minh Hồng
Nếu đo được ánh sáng nhìn thấy từ tất cả các thiên thể phát sáng thì liệu màu sắc của vũ trụ sẽ như thế nào?

Khi bạn ngước lên bầu trời đêm, bạn sẽ thấy chỉ có một biển đen vô tận, điều này dễ khiến bạn nghĩ rằng vũ trụ có màu đen. Nhưng thực tế, màu đen không phải làm một màu, đó chỉ là sự vắng mặt của ánh sáng. 

“Màu sắc trung bình của vũ trụ là kết quả của ánh sáng khả kiến, được tạo ra bởi các ngôi sao và thiên hà", Ivan Baldry, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Vật lý Thiên văn Đại học Liverpool John Moores ở Anh, nói.

Quang phổ vũ trụ

Các ngôi sao và thiên hà phát ra sóng bức xạ điện từ, chúng được phân tách thành các nhóm khác nhau dựa trên độ dài của sóng phát ra. Từ bước sóng ngắn nhất đến dài nhất, các nhóm bao gồm tia gamma, tia X, tia cực tím, ánh sáng nhìn thấy, bức xạ hồng ngoại, vi sóng và sóng vô tuyến.

Ánh sáng nhìn thấy chiếm một phần rất nhỏ của quang phổ điện từ về dải bước sóng, nhưng nó là phần duy nhất mà mắt thường có thể nhìn thấy. Những gì chúng ta nhận thức là màu sắc thực sự chỉ là các bước sóng khác nhau của ánh sáng khả kiến. Màu đỏ và cam có bước sóng dài hơn, còn xanh lam và tím có bước sóng ngắn hơn.

Quang phổ khả kiến của một ngôi sao hoặc một thiên hà là thước đo độ sáng và bước sóng ánh sáng mà ngôi sao hoặc thiên hà phát ra, nên có thể được sử dụng để xác định màu sắc trung bình của ngôi sao hoặc thiên hà.

Năm 2002, Khảo sát Dịch chuyển Thiên hà 2dF của Australia - cuộc khảo sát lớn nhất về các thiên hà từng được thực hiện vào thời điểm đó - đã chụp được quang phổ khả kiến của hơn 200.000 thiên hà từ khắp vũ trụ có thể quan sát được.

Bằng cách kết hợp quang phổ của tất cả các thiên hà này, nhóm nghiên cứu của Baldry và Karl Glazebrook, một giáo sư xuất sắc tại Trung tâm Vật lý Thiên văn và Siêu máy tính tại Đại học Công nghệ Swinburne ở Australia đã có thể tạo ra một quang phổ ánh sáng nhìn thấy được đại diện chính xác cho toàn bộ vũ trụ, được gọi là quang phổ vũ trụ.

Đố bạn: Vũ trụ là một biển đen vô hạn hay có màu sắc khác? - Ảnh 1
Bức ảnh đầy màu sắc của tinh vân và các ngôi sao trong không gian sâu.

Chuyển đổi màu sắc

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng một chương trình máy tính so khớp màu để chuyển đổi quang phổ vũ trụ thành một màu duy nhất mà con người có thể nhìn thấy được.

Thực tế, mắt của chúng ta có ba loại tế bào hình nón nhạy cảm với ánh sáng, mỗi loại sẽ giúp chúng ta cảm nhận một loạt các bước sóng ánh sáng khả kiến khác nhau. Điều này có nghĩa là chúng ta có một số điểm mù nhất định mà chúng ta không thể đăng ký chính xác một số màu của bước sóng giữa các dải này.

Màu sắc chúng ta nhìn thấy cũng phụ thuộc vào tham chiếu của chúng ta đối với ánh sáng trắng khi chúng ta quan sát một vật thể. 

Tuy nhiên, không gian màu CIE được tạo ra bởi Ủy ban Quốc tế về Chiếu sáng vào năm 1931, bù đắp cho những hạn chế về thị giác của chúng ta bằng cách gán một màu cho các kết hợp bước sóng khác nhau như được nhìn thấy bởi một quan sát viên tiêu chuẩn của con người, đó là những gì các mô hình máy tính của nhóm nghiên cứu đã sử dụng.

Nhóm nghiên cứu xác định rằng màu trung bình của vũ trụ là màu be không quá xa màu trắng. Mặc dù đây là một phát hiện khá nhàm chán, nhưng nó không phải là một phát hiện đáng ngạc nhiên vì ánh sáng trắng là kết quả của việc kết hợp tất cả các bước sóng khác nhau của ánh sáng nhìn thấy và quang phổ vũ trụ bao gồm một loạt các bước sóng như vậy.

Đố bạn: Vũ trụ là một biển đen vô hạn hay có màu sắc khác? - Ảnh 2

Chuyển màu đỏ

Một khái niệm chính của quang phổ vũ trụ là nó đại diện cho ánh sáng của vũ trụ "như dự kiến ban đầu", Baldry và Glazebrook nói đến trong bài báo của mình.

Giống như tất cả các sóng, ánh sáng bị trải dài trên những khoảng cách rộng lớn do hiệu ứng Doppler. Khi ánh sáng bị kéo dài, bước sóng của nó tăng lên và màu sắc của nó di chuyển về phía cuối màu đỏ của quang phổ, được các nhà thiên văn gọi là dịch chuyển đỏ. Điều này có nghĩa là ánh sáng mà chúng ta nhìn thấy không giống với màu của nó khi nó được phát ra lần đầu tiên.

Baldry cho hay: "Chúng tôi đã loại bỏ hiệu ứng của dịch chuyển đỏ khỏi quang phổ của các thiên hà. Vì vậy, đó là quang phổ của các thiên hà khi chúng phát ra ánh sáng".

Do đó, theo Baldry, Cosmic latte là màu bạn sẽ thấy nếu bạn có thể nhìn xuống vũ trụ từ trên cao và nhìn thấy tất cả ánh sáng đến từ mọi thiên hà, các đám mây sao và khí cùng một lúc.

 

Đọc báo điện tử Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn trên các thiết bị di động với Ứng dụng TNTP&NĐ Online

Tải ngay ứng dụng TNTP&NĐ Online TẠI ĐÂY

Bạn đang đọc bài viết Đố bạn: Vũ trụ là một biển đen vô hạn hay có màu sắc khác? tại chuyên mục Vui - Độc - Lạ của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ, xin vui lòng gửi về hòm thư banbientap@thieunien.vn.

Bài liên quan

Bài Vui - Độc - Lạ khác

Không cần ăn, vẫn sống nhăn

Nghe có vẻ vô lý nhưng trên Trái Đất tồn tại một loài sinh vật không cần ăn uống suốt 4 năm mà vẫn sống khỏe mạnh. Đó chính là cá phổi Tây Phi, loài cá sống ở vùng nước ngọt và thở bằng phổi.

"Siêu kỷ lục" trong thế giới động vật

Một số loài động vật tưởng chừng rất đỗi bình thường nhưng lại đang nắm giữ những kỷ lục khó tin trong tự nhiên. Cùng tìm hiểu xem chúng là những con vật nào nhé!

Những sinh vật kì dị bậc nhất hành tinh

Mẹ Thiên nhiên có lẽ vẫn còn ẩn giấu rất nhiều điều bí mật. Chẳng thế mà không ít người sẽ “ngã ngửa” khi nhìn thấy những loài sinh vật kỳ dị, tưởng chừng như chúng đến từ hành tinh khác.