Sốt là triệu chứng thường gặp ở hầu hết các bé trong giai đoạn sơ sinh và vài tuổi đầu đời. Tuy một số trường hợp sốt do mọc răng, sốt do cảm ho thông thường sẽ không quá nghiêm trọng nhưng nếu bố mẹ không biết cách xử trí khiến bé rơi vào tình trạng sốt cao kèm co giật sẽ rất nguy hiểm.
Co giật do sốt cao là hiện tượng cơ thể bé, nhất là tay và chân giật lên từng hồi. Đây là phản xạ tự nhiên mà cơ thể của trẻ không tự kiểm soát được, dù bố mẹ có ôm chầm lấy bé thì tình trạng co giật vẫn diễn ra.
Hoặc cũng có thể bé sẽ nghiến chặt môi, tay chân chỉ co giật nhẹ. Nhiều bé nghiến chặt khiến chảy máu ở môi. Tuy nhiên, biểu hiện thường gặp nhất ở sốt cao co giật vẫn là khi bố mẹ thấy bé nóng ran, tay chân co giật, cơ thể bé rùng mình theo từng đợt.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng
Theo PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng – nguyên Trưởng khoa Nhi Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, sốt chỉ là triệu chứng, không phải bệnh. Đây là phản ứng của cơ thể khi không may bị nhiễm virus, vi khuẩn.
“Nếu sốt không làm cho trẻ chán ăn, không gây bứt rứt, khó chịu thì để nguyên, trẻ sẽ hết sốt tự nhiên và phần lớn các bệnh nhiễm trùng lại nhanh khỏi”, PGS Dũng lưu ý.
Uống thuốc hạ sốt quá sớm
BS Dũng lưu ý, cha mẹ không nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi nhiệt độ vẫn dưới 38,5 độ.
Đặt nhiệt kế ở nách là chính xác nhất, không đo ở miệng, trán hay hậu môn, cũng không cộng trừ thêm 0,5 độ.
Khi trẻ sốt nhẹ ở mức 37,5-38,5 độ chỉ cần cởi bớt quần áo, cho bé uống nhiều nước hoặc bú mẹ nhiều hơn.
Sốt là triệu chứng thường gặp ở hầu hết các bé trong giai đoạn sơ sinh và vài tuổi đầu đời.
Dán miếng hạ sốt
Trẻ bị sốt, cha mẹ không nên dùng miếng dán hạ sốt vừa mất tiền vừa không mang lại hiệu quả cho con. Đó là còn chưa kể nhiều miếng dán hạ sốt hiện nay còn gây hại cho trẻ. Theo PSG. TS. Dũng thì khi trẻ sốt, mẹ hãy dùng khăn ấm lau toàn thân cho trẻ, đặc biệt là hai hốc nách, bẹn và đặt 1 khăn ấm ở trán.
Chú ý thay khăn 2 – 3 lần/phút để trẻ nhanh chóng hạ nhiệt.
Lạm dụng thuốc động kinh
Có nhiều trường hợp trẻ sốt cao bị co giật khiến bố mẹ lo sợ "tống" thuốc hạ sốt khi mới 38 độ hoặc xin bác sĩ kê đơn thuốc động kinh, thuốc an thần để đề phòng.
PGS Dũng cho biết, trước đây, người ta lo ngại sốt co giật có thể gây hại não của trẻ. Tuy nhiên, qua theo dõi lâu dài cho thấy việc này không ảnh hưởng đến não của trẻ.
Do đó, bác sĩ thần kinh và nhi khoa trên toàn thế giới khuyến cáo phụ huynh không nên cho trẻ uống thuốc động kinh.
"Ngay cả việc uống thuốc cũng không có tác dụng gì trong việc làm giảm co giật nếu trẻ có cơ địa hay co giật. Hiện tại cũng không có thuốc nào có thể phòng được sốt cao, co giật cho trẻ", PGS Dũng nhấn mạnh.
Với trẻ co giật, thói quen của hầu hết các cha mẹ là dùng đũa, ngón tay chèn vào miệng trẻ để đỡ cắn lưỡi.
Tuy nhiên, qua theo dõi cấp cứu nhi khoa cho thấy không nên làm thế. Khi trẻ đang co giật không nên cho uống hay làm gì, vì có thể gây sặc. Đợi hết cơn, cho khăn mỏng vào giữa 2 hàm răng của trẻ để tránh cơn sau rồi đưa trẻ đến bệnh viện.
Tại thời điểm co giật, cha mẹ cần bế nghiêng người trẻ, giữ đầu thẳng để các đờm dãi chảy ra ngoài, tránh trường hợp trẻ bị sặc. Không nên vuốt, day ngực trẻ.
Theo bác sĩ Dũng, khi trẻ sốt mẹ không nên dán miếng hạ sốt mà nên dùng khăn chườm hạ sốt cho trẻ.
Uống xen kẽ các thuốc hạ sốt
Hiện có 2 loại thuốc hạ sốt có tác dụng tương đương là paracetamol và ibuprofel.
Các nước châu Á lựa chọn paracetamol, châu Âu dùng ibuprofel do họ không có dịch sốt xuất huyết.
“Cách khôn ngoan nhất là dùng paracetamol, vì xét nghiệm ban đầu có thể chưa xác định bé có bị sốt xuất huyết hay không. Nếu dương tính, dùng ibuprofel sẽ làm cho sốt xuất huyết nặng thêm", PGS Dũng lưu ý.
Với paracetamol, khoảng cách dùng từ 4-6 tiếng, trong khi inbulfen là 6-8 tiếng.
Tuyệt đối không dùng xen kẽ 2 loại thuốc này vì liều lượng 2 loại khác nhau. Paracetamol dùng 15mg/kg cân nặng, còn ibuprofel là 10mg/kg. Việc uống xen kẽ cũng dễ khiến phụ huynh nhầm khoảng thời gian uống tiếp theo, có thể gây tác dụng phụ.
Khi cho trẻ uống hạ sốt, cần tránh bọc kín quá, nên để trẻ mặc đồ thông thoáng, không đắp chăn, mở thoáng cửa.
Tự chia liều nhét hậu môn
Loại thuốc nhét hậu môn có liều lượng tương đương thuốc uống, dùng cho những bé không uống được hoặc hay nôn.
Paracetamol hấp thu nhiều qua trực tràng. Do đó phương pháp nhét có nhược điểm là hấp thu thất thường, nếu trong trực tràng có phân sẽ ít tác dụng.
Lưu ý liều lượng nhét thuốc hạ sốt qua đường hậu môn là liều cố định, không được bẻ hay nhét 2-3 viên 1 lúc.
Hiện các viên đặt có liều lượng phổ biến là 80mg, 150mg, 300mg. Tuỳ vào trọng lượng cơ thể của trẻ, bác sĩ sẽ kê liều phù hợp do khả năng bị ngộ độc thuốc qua đường đặt cao hơn đường uống nhiều.
Nhét thuốc hạ sốt qua đường hậu môn là liều cố định, không được bẻ hay nhét 2-3 viên 1 lúc.
Chườm nước đá lạnh
Trong một số trường hợp, bố mẹ dùng khăn lạnh để chườm cho con với hi vọng con nhanh hạ nhiệt. Tuy nhiên, đây là cách làm cực kỳ sai lầm nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.
Theo PGS Dũng, khi trẻ sốt bố mẹ thường không hiểu rõ căn nguyên từ đâu, nếu sốt do nhiễm khuẩn, viêm phổi, chườm lạnh sẽ làm bệnh trầm trọng thêm. Đặc biệt, bố mẹ tuyệt đối không dùng đá chườm vì có thể gây bỏng lạnh, khiến trẻ bị suy hô hấp.
Đắp khăn lạnh, tắm lạnh hay chườm lạnh chỉ được thực hiện trong trường hợp say nóng, say nắng. Tuy nhiên, vị chuyên gia này không khuyến khích vì hiệu quả rất thấp.
Đóng kín cửa
"Khi bị sốt là không được đắp chăn, không được đóng kín cửa mà phải mở cửa, quạt cho thông gió, để không khí trong nhà lưu thông.
Với cách này chỉ một lúc sau người bệnh sẽ hết cảm giác rét, cơ thể dần ấm lên. Trong khi đó, hầu hết chúng ta lại làm ngược lại, khiến bệnh càng nặng thêm", TS Dũng khuyến cáo.
Ăn kiêng
TS.Dũng khuyến cáo chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong và sau khi bị ốm rất quan trọng vì nó sẽ làm cho bệnh mau khỏi, mau phục hồi sức khỏe và tăng cường sức đề kháng đối với bệnh tật.
Hãy cho trẻ uống bù nước (uống nước Oresol) thoải mái theo khả năng của trẻ. Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ không thích thì cũng không nên ép, có thể thay bằng các loại nước khác như nước gạo, nước cam ấm… để tăng cường sức đề kháng cho trẻ nhanh lành bệnh.
Lưu ý: Đối với những trường hợp trẻ uống hạ sốt mà không đỡ, có thể trẻ mắc bệnh khác, cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện để được thăm khám.
Theo doisongvietnam.vn
