Chè lam là món đặc sản mà bất cứ ai đặt chân tới làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội) cũng muốn được thưởng thức một lần. Theo lời của các cụ cao niên trong làng thì xưa kia, chè lam chỉ được nấu trong các dịp lễ lạt, giỗ chạp nhưng bây giờ, để phục vụ du lịch, nhiều nhà nấu chè lam quanh năm để quảng bá món ăn truyền thống của quê hương xứ Đoài.
Có cảm giác, ở Đường Lâm, từ trẻ tới già, ai cũng biết làm chè lam. Được tận mắt nhìn thấy quy trình làm ra miếng bánh chè lam dẻo ngọt, thơm lành mới thấy bao nhiêu tài hoa, kinh nghiệm và tâm huyết của người làng cổ.
Chè lam được kết tinh từ nhiều nguyên liệu dân dã như: gạo nếp cái hoa vàng, gừng già, mật mía, mạch nha, lạc rang, muối tinh. Để làm ra miếng chè lam ngon, ngay từ khâu chuẩn bị nguyên liệu, phải rất kỳ công lựa chọn, sơ chế. Gạo nếp cái phải đều hạt. Gừng tươi phải già. Mật mía từ chính mía của Đường Lâm (Ngày nay mía trồng ít đi, người dân dùng đường trắng thay thế). Lạc rang đủ độ giòn tan. Làm chè lam cần sự khéo léo vô cùng! Từ khâu trộn hỗn hợp gồm: đường, mạch nha, lạc rang, gừng, muối và khâu đổ bột nếp rang vào khuấy đều trên bếp. Mắt nhìn, tay đảo nguyên liệu liên tục. Chỉ cần "sai một ly", sớm hay muộn một phút thôi là có thể mẻ chè lam ra lò sẽ "đi một dặm", tức là quá cứng hoặc quánh dẻo lại.
Chè lam ngon là miếng chè khi xắt ra trộn với bột áo có cảm giác mịn màng như mây. Cắn miếng chè lam dẻo vừa vặn, nhai trong miệng thấy vị cay của gừng, vị thơm của gạo nếp, vị thanh mát của mạch nha tan ra nhẹ nhàng lan ra từ đầu lưỡi. Ăn chè lam "đúng chất" Đường Lâm là phải nhâm nhi cùng cốc nước chè xanh nữa. Nên ghé quán nào đó gọi chè lam, bạn đừng ngạc nhiên khi chủ nhà kèm thêm cho bạn cốc chè xanh.
Món chè lam Đường Lâm thưởng thức mùa nào cũng cảm nhận được sự thú vị riêng. Nếu có dịp tới làng cổ, bạn đừng bỏ qua cơ hội nếm món "chè bánh hai trong một" này nhé.
Chúc các bạn khám phá thêm nhiều vùng đất mới, những thiên đường ẩm thực tuyệt vời trong mùa hè này!
Bài: Xuân Chinh - Ảnh: Mạnh Tuấn
